Vanaf tweede Pinksterdag is in de Verhalenkamer (ook VVV infopunt) de nieuwe tentoonstelling ‘Vingerverfsels; Creatieve therapie onder dr.Louis Vaessen’ te zien.
Vaessen was vanaf 1942 als psychiater aan de Willibrordusstichting verbonden. In de jaren ’50 introduceerde hij de psychotherapie als aanvulling op lichamelijke kuren en medicatie.
De psychotherapie kende en kent ook verschillende non-verbale vormen, waaronder creatieve therapie (tegenwoordig aangeduid met beeldende therapie). Vaessen was daarmee heel succesvol en kan gelden als een pionier op dit gebied.
De tien kleurige veelzeggende vingerverfsels die op de tentoonstelling te zien zijn, vormen een staalkaart van de producten van de creatieve therapie die hier bewaard zijn gebleven.
Tel. 06 22 79 53 36
Info@verhalenkamerwillibrordus.nl
Waanzin in de Wereldliteratuur
Ter gelegenheid van de Boekenweek 2015 maakte Pieter Steinz een verkenning van dit onderwerp. Zestig bladzijden lang struikelen we over romanfiguren en auteurs met de meest uiteenlopende psychische eigenaardigheden, van grappig tot angstaanjagend, van onschuldig tot levensbedreigend. Ook de psychiater lopen we tegen het lijf, zowel in de rol van auteur als in die van personage.
Medewerker Marijn van Hoorn stelde deze expositie samen. Nog steeds is Marijn boeken aan het verzamelen. Uittreksels van vele boeken zijn beschikbaar. Veel boeken vind je terug in vitrines of in de boekenkast. Wil je een boek lenen, maak daarover met ons een afspraak.
Personages
Het blijkt dat al in de literatuur van de Oudheid de waanzinnige voorkomt. In de Griekse tragedie is het de man of vrouw, die door de slagen van het noodlot gek wordt van wanhoop en verdriet. Ook Shakespeare heeft aangrijpend laten zien hoe iemand tot waanzin kan vervallen. En op lichtvoetige…………………….lees verder in de Verhalenkamer
Schrijvers-patiënten
Aristoteles constateerde al, dat in cultureel opzicht toonaangevende personen maar al te vaak te lijden hebben onder melancholie. Recent grootschalig onderzoek laat een sterk verband zien tussen kunstzinnige creativiteit en psychiatrische problematiek. We zien deze relatie ook wel grof omschreven als: de grens tussen genialiteit en gekte…………………lees meer in de Verhalenkamer .
Psychiaters
Er zijn maar heel weinig psychiaters die fictie hebben geschreven; een goed voorbeeld is de Amerikaan Irvin D. Yalom met Nietzsches tranen (1992). Enkele Nederlandse voorbeelden zijn de dichters Rutger Kopland en Vasalis en de Tachtiger Frederik van Eeden…………………lees verder in de Verhalenkamer
Bronnen:
Ranne Hovius, De eenzaamheid van de waanzin. Tweehonderd jaar psychiatrie in romans en verhalen, 2013
Ranne Hovius, Vogels van waanzin. Psychiatrie in Nederlandstalige romans en gedichten, 2015
Pieter Steinz, Waanzin in de wereldliteratuur, Amsterdam 2015 (Boekenweekgeschenk)
Titellijst Waanzin in de wereldliteratuur (selectie)
Gerrit Achterberg, Zestien, 1946, in: Verzamelde gedichten, 1963
A.Alberts, De vergaderzaal, 1974
Sera Anstadt, Al mijn vrienden zijn gek. De dagen van een schizofrene jongen, 1983
Jan Arends, Keefman, 1972; Nagelaten gedichten, 1975
Jantiene van Aschs, Intermezzo, 1988
Isabelle Aubry, Ik was nog maar een kind (La première fois, j’avais six ans…), 2008
Richard Baer, Karen, de vrouw met zeventien persoonlijkheden (Switching Time), 2007
Pat Barker, Regeneration, 1991
Julian Barnes, Before She Met Me, 1982
Samuel Beckett, Waiting for Godot, 1952
Saul Bellow, Herzog, 1964
J.M.A. (Maarten) Biesheuvel, Een overtollig mens en andere verhalen, 1988
Liz Bijnsdorp, De 147 personen die ik ben. Leven met een meervoudige persoonlijkheidsstoornis, 1994
Mike Boddé, Pil. Hoe een cabaretier zijn depressie overwon, 2010
Peter Boer, Vol hoofd. Autistische notities, 2010
Louis Paul Boon, Eros en de eenzame man, 1980
Willem Brakman, De blauw-zilveren koning, 1977
Kevin Breel, Komiek versus depressie (Boy meets Depression), 2015
Charlotte Brontë, Jane Eyre, 1847
Sandra Brown, De obsessie (The Crush), 2002
Boudewijn Büch, Het Dolhuis, 1987
Anthony Burgess, A Clockwork Orange, 1962
Peter Buwalda, Bonita Avenue, 2010
Elias Canetti, Het Martyrium, 1935
Lewis Carroll, De avonturen van Alice in Wonderland & Achter de spiegel, 1865, 1872
Miguel de Cervantes Saveedra, Don Quichote de la Mancha, 1605
Louis Couperus, Eline Vere, 1889
Louis Couperus, De boeken der kleine zielen, 1901-1903
Johan Daisne, De man die zijn haar kort liet knippen, 1947
Anne Delbée, Camille Claudel, een vrouw, 1982
Lodewijk van Deyssel, Een liefde, 1887
Emma Donoghue, Kamer (Room), 2010
Renate Dorrestein, Het perpetuum mobile van de liefde, 1988
Fjodor Dostojevski, Aantekeningen uit het ondergrondse, 1864
Fjodor Dostojevski, De idioot, 1868
Fjodor M. Dostojewski, De dubbelganger. Een Petersburgs epos, 1846
Minke Douwesz, Strikt, 2003
Arthur Conan Doyle, De gedenkschriften van Sherlock Holmes (The Memoirs of Sherlock Holmes), 1893
Alexandre Dumas, De graaf van Monte-Cristo, 1844
Frederik van Eeden, Van de koele meren des doods, 1900
Bret Easton Ellis, American Psycho, 1991
Marcellus Emants, Een nagelaten bekentenis, 1894
Anna Enquist, Het meesterstuk, 1994
Anna Enquist, De mooiste gedichten. Een keuze uit eigen werk, 2012
Anna Enquist, De verdovers, 2011
Per Olov Enquist, Het bezoek van de lijfarts, 1999
Jeffrey Eugenides, The Marriage Plot (Huwelijk), 2011
Hans Fallada, Zakelijk bericht over het geluk een morfinist te zijn / Drie jaar geen mens, 1929
Sebastian Fitzek, De therapie, 2006
Gustave Flaubert, Madame Bovary, 1856
Janet Frame, Een engel aan mijn tafel, 1984
Jonathan Franzen, De correcties, 2001
Paolo Giordano, De eenzaamheid van de priemgetallen, 2008
Johann Wolfgang von Goethe, Faust, 1832
Johann Wolfgang von Goethe, Het lijden van de jonge Werther, 1774
Nikolaj Gogol, Dagboek van een gek, 1834
Nikolaj Gogol, Dode zielen, 1842
Mary Gordon, Jeanne d’Arc (Joan of Arc), 2000
Günter Grass, De blikken trommel (Die Blechtrommel), 1959
Hannah Green, Ik heb je nooit een rozentuin beloofd (I never promised you a rose garden), 1964
Hella S. Haasse, De meester van de Neerdaling, 1973
Mark Haddon, Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht, 2003
Jan Hanlo, Mijn benul, 1974
Jan Hanlo, Zonder geluk valt niemand van het dak, 1972
Thomas Harris, De schreeuw van het lam (The Silence of the Lambs), 1988
Thomas Harris, Hannibal, 1999
Jaroslav Hasek, De lotgevallen van de brave soldaat Svejk, 1923
Nathaniel Hawthorne, De rode letter (The Scarlet Letter), 1850
Torey L. Hayden, Jadie het meisje dat niet wilde praten (Ghost girl: the true story of a child in peril and a teacher who saved her), 1991
Heere Heeresma, Een dagje naar het strand, 1962
Hélene (i.s.m. M.-Th. Cuny), Het begon met een blowtje (J’ai commencé par un joint), 2006
Joseph Heller,Catch-22 (Paragraaf 22), 1961
Kristien Hemmerechts, Ann, 2008
Willem Frederik Hermans, De donkere kamer van Damocles, 1958
Willem Frederik Hermans, Paranoia, 1953
A.F.Th. van der Heijden, Advocaat van de hanen, 1990
Naoki Higashida, Waarom ik soms op en neer spring, 2007
Nick Hornby, High Fidelity, 1995
Aldous Huxley, Brave New World (Heerlijke nieuwe wereld), 1932
Franz Kafka, Een hongerkunstenaar en andere verhalen tijdens het leven van de schrijver gepubliceerd, 1913-1924
Franz Kafka, Het proces, 1925
Hans Keilson, In de ban van de tegenstander, 1959
Ken Kesey, One flew over the cuckoo’s nest (En ééntje zag ze vliegen), 1961
Mensje van Keulen, De rode strik, 1994
Yvonne Keuls, Meneer en mevrouw zijn gek, 1992
Yvon Klinkert, Als zand door onze vingers. De laatste jaren van mijn schizofrene zoon, 1988
Rutger Kopland, Herinneringen aan het onbekende. Een keuze uit eigen werk, 1988 / Geluk is gevaarlijk. Een keuze uit de gedichten, 1999
Paulien Kouwenhoven, Hangend aan een draadje, 1998
Wally Lamb, Vergeef me (I Know This Much Is True), 1998
Maria Landon, En toch hield ik van hem (Daddy’s Little Earner), 2008
Marcel Langedijk, Gelukkig hebben we de foto’s nog. De zelfgekozen dood van mijn broer, 2017
Stieg Larsson, Mannen die vrouwen haten, 2005
Jonathan Lethem, De Minna-mannen (Motherless Brooklyn), 1999
Astrid Lindgren, Pippi Langkous gaat aan boord, 1946
Howard Phillips Lovecraft, ‘De roep van Cthulhu’ (in: Fantastische verhalen 1926-1927, 2010)
Malcolm Lowry, Onder de vulkaan, 1947
Nicolaas Matsier, Gesloten huis. Zelfportret met ouders, 1994
Ian McEwan, Enduring Love (Ziek van liefde), 1997
Myrthe van der Meer, PAAZ, 2012
Herman Melville, De klerk Bartleby, 1853
Geerten Meijsing, Tussen mes en keel, 1997
Nicolien Mizee, Toen kwam moeder met een mes, 2003
Margriet de Moor, Eerst grijs dan wit dan blauw, 1991
Harry Mulisch, Archibald Strohalm, 1952
Vladimir Nabokov, Lolita, 1955
Gérard de Nerval, Aurélia, de droom en het leven, 1854
Nescio, De uitvreter / Titaantjes / Dichtertje, 1918
Piet Paaltjens, Snikken en grimlachjes, 1867
Robert M. Pirsig, Zen en de kunst van het motoronderhoud. Een onderzoek naar waarden, 1974
Sylvia Plath, De glazen stolp (The Bell Jar), 1963
Edgar Allan Poe, De moorden in de rue Morgue, 1841-1844
Carla van Raay, Gods callgirl. Van non tot prostituee (God’s Callgirl), 2004
Rudolph Erich Raspe, Reizen en avonturen van Baron von Münchhausen, 1785
Gerard Kornelis van het Reve, De avonden, 1947
Philip Roth, Portnoy’s klacht, 1969
Heleen van Royen, De gelukkige huisvrouw, 2000
Erik Rozing, De psychiater en het meisje, 2016
Oliver Sacks, The man who mistook his wife for a hat and other clinical tales, 1985
J.D. Salinger, The Catcher in the Rye (De vanger in het graan), 1951
Flora Rheta Schreiber, Sybil, 1973
David Sedaris, Van je familie moet je het hebben, 2010
William Shakespeare, Macbeth, 1606
William Shakespeare, Hamlet, 1602
Mary Shelley, Frankenstein, 1818
Lionel Shriver, We need to talk about Kevin (We moeten het even over Kevin hebben), 2003
Georges Simenon, Antoine en Julie, 1963
John Steinbeck, Van muizen en mensen (Of Mice and Men), 1937/1965
Laurence Sterne, Het leven en de opvattingen van de heer Tristram Shandy, 1759-1767
R.L. Stevenson, De zonderlinge geschiedenis van Dr. Jekyll en Mr. Hyde, 1886
Italo Svevo, Bekentenissen van Zeno, 1923
D.M. Thomas, Het witte hotel, 1981
Leo Nikolaj Tolstoj, Anna Karenina, 1878
John Kennedy Toole, Een samenzwering van idioten (A Confederacy of Dunces), 1980
Anna Vali, tegenover elkaar, 1979
Jules Verne, Twintigduizend mijlen onder zee, 1870
Simon Vestdijk, De redding van Fré Bolderhey, 1947
Voltaire, Candide of het optimisme, 1759
Kurt Vonnegut, Slachthuis vijf (Slaughterhouse-Five), 1969
Lévi Weemoedt, Geduldig lijden, 1977 (dichtbundel) / Bedroefd maar dankbaar, 1980 (korte verhalen)
Durk Wille, De zeven wegen der waanzin, 1995
Peter de Wit, Sigmund. Zesentwintigste sessie, 2016
Jan Wolkers, Terug naar Oegstgeest, 1965
Virginia Woolf, Mrs Dalloway, 1925
Irvin D. Yalom, Eendagsvlinders en andere verhalen uit de psychotherapie, 2015
Irvin D. Yalom, De Schopenhauer-kuur, 2004
Irvin D. Yalom, Nietzsches tranen, 1992
Joost Zwagerman, Chaos en Rumoer, 1997
Stefan Zweig, Een schaaknovelle, 1941
