Exposities

Waanzin in de wereldliteratuur

Ter gelegenheid van de Boekenweek 2015 maakte Pieter Steinz een verkenning van dit onderwerp. Zestig bladzijden lang struikelen we over romanfiguren en auteurs met de meest uiteenlopende psychische eigenaardigheden, van grappig tot angstaanjagend, van onschuldig tot levensbedreigend. Ook de psychiater lopen we tegen het lijf, zowel in de rol van auteur als in die van personage.

Medewerker Marijn van Hoorn stelde deze expositie samen. Nog steeds is Marijn boeken aan het verzamelen. Uittreksels van vele boeken zijn beschikbaar. Veel boeken vind je terug in vitrines of in de boekenkast. Wil je een boek lenen, maak daarover met ons een afspraak.

Personages

Het blijkt dat al in de literatuur van de Oudheid de waanzinnige voorkomt. In de Griekse tragedie is het de man of vrouw, die door de slagen van het noodlot gek wordt van wanhoop en verdriet. Ook Shakespeare heeft aangrijpend laten zien hoe iemand tot waanzin kan vervallen. En op lichtvoetige…………………….lees verder in de Verhalenkamer

Schrijvers-patiënten
Aristoteles constateerde al, dat in cultureel opzicht toonaangevende personen maar al te vaak te lijden hebben onder melancholie. Recent grootschalig onderzoek laat een sterk verband zien tussen kunstzinnige creativiteit en psychiatrische problematiek. We zien deze relatie ook wel grof omschreven als: de grens tussen genialiteit en gekte…………………lees meer in de Verhalenkamer .

Psychiaters

Er zijn maar heel weinig psychiaters die fictie hebben geschreven; een goed voorbeeld is de Amerikaan Irvin D. Yalom met Nietzsches tranen (1992). Enkele Nederlandse voorbeelden zijn de dichters Rutger Kopland en Vasalis en de Tachtiger Frederik van Eeden…………………lees verder in de Verhalenkamer

Bronnen:

Ranne Hovius, De eenzaamheid van de waanzin. Tweehonderd jaar psychiatrie in romans en verhalen, 2013

Ranne Hovius, Vogels van waanzin. Psychiatrie in Nederlandstalige romans en gedichten, 2015

Pieter Steinz, Waanzin in de wereldliteratuur, Amsterdam 2015 (Boekenweekgeschenk)

Presentaties in Verhalenkamer Willibrordus.

Elk jaar verschijnen er meer dan 45.000 nieuwe boeken, een ware overvloed! Weet u ook niet meer waar te beginnen? Kom dan naar Te gekke boeken en schrijvers.

Onder deze naam organiseren Stichting de Buitenkans, GGZ NHN en Uitgeverij Lontano dit voorjaar drie literaire avonden in Heiloo. Centraal staat dit voorjaar de thematiek rondom geestelijke gezondheid, herstel en onze omgang met klimaatverandering. Elke avond zullen de schrijvers hun boek presenteren en hun persoonlijke verhaal vertellen. Ze gaan zeker ook in gesprek met de aanwezigen. Meld u nu aan voor de eerste literaire avond:

Woensdag 25 Januari

In de waan van het leven – Mieke Terlouw over herstel en transformatie.
Deze avond vertelt auteur Mieke Terlouw over haar leven, haar ervaringen met mentale ziekten als naaste van een vader met psychoses en over haar eigen psychische kwetsbaarheden. Daarnaast zal ze ingaan op haar herstelproces en de transformatie die ze doormaakte.

Woensdag 22 februari

Filosofische Talkshow “V”, een interactieve avond over vrouwelijke denkers
Wat weten we over vrouwelijke filosofen en waarom moeten we dat weten? Kom er achter hoe dat zit, luister naar een inspirerend groepsgesprek en doe mee aan de filosofische pubquiz!

Woensdag 12 April

Schokeffecten – Filosoof van de waanzin Wouter Kusters presenteert zijn nieuwe boek over omgaan met klimaatverandering.
Hoe kunnen we uit het verblindende licht van de dreigende ondergang ontsnappen, zonder dat we onze ogen ervoor sluiten? Wouter Kusters neemt u mee in zijn originele, hoopgevende denken aan de hand van zijn nieuwste boek.

De avonden vinden plaats in de Verhalenkamer en beginnen om 19.30 uur. Na afloop is er de gelegenheid onder het genot van een drankje na te praten.

Aanmelden:

U dient zich vooraf aan te melden voor elke bijeenkomst per email: info@verhalenkamerwillibrordus.nl

Kosten: Vrijwillige bijdrage aan de deur

Klapper met kuren uit 1960 voor Verhalenkamer Willibrordus

 

Enkele weken geleden  meldde zich bij Verhalenkamer Willibrordus een bijzondere bezoeker. Het was de heer Ton van Doorn, 88 inmiddels, woonachtig in Heiloo en in zijn werkzaam leven verpleegkundige en sub-hoofd  van de opname-afdeling Joseph van de Willibrordusstichting.

 

Hij stelde begin jaren 1960 een uitgebreide klapper (multo map) samen met alle medicijnkuren die toen gangbaar waren in de psychiatrie. Inclusief de insulinecomatherapie en de electroconvulsietherapie, waarmee Willibrord in de jaren 1930 landelijke bekendheid verwierf. Dit deed Van Doorn onder supervisie van de zenuwartsen A. Wijffels en E. Crabbendam. Elke afdeling kreeg vervolgens een exemplaar. En nu de Verhalenkamer dus ook, want het was met dat doel dat hij langskwam. Uiteraard werd de gift in dank aanvaard.

 

De klapper telt 32 bladen. In totaal passeren schema’s van 23 kuren de revue, vernoemd naar de psychofarmaca die het werk moesten doen. Zo had je de Largactilkuur, de Nozinankuur, de Tofranilkuur, de Sarotexkuur, de Lithiumcarbonaatkuur, enz. Sommige kuren besloegen enkele weken, andere wel 4 maanden*. Alle aspecten van een kuur, zoals de indicaties, de dosering van het medicijn, de wijze van toedienen, voorbereiding en controle van de patiënt, mogelijke complicaties, enz. worden zorgvuldig beschreven, ook de bijwerkingen. Het aantal (mogelijke) bijwerkingen – variërend van transpireren tot suïcidaliteit – is schokkend groot en laat zien hoezeer deze eerste generatie psychofarmaca nog relatief primitief was. En het moet gezegd dat er ondanks dit toch hoopgevend begin er   inmiddels, ruim 50 jaar verder, in dat opzicht nog niet veel verbeterd is.**

 

Belangstellenden kunnen deze historisch interessante klapper aan onze leestafel inzien. De Verhalenkamer is geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 11 tot 16 uur.

Psychiater René Keet, van GGZ Noord-Holland-Noord en directeur van de FIT academie bekeek de klapper met kuren ook en voegde enkele kanttekeningen toe:

 

*De tekst suggereert nu dat 4 maanden lang is, maar dat is niet zo. Het bijzondere is dat het in de klapper als een kuur werd omschreven, waar we het nu onderhoudsmedicatie noemen en waar we in het algemeen maanden tot jaren mee doorgaan.

**Helaas is de lijst mogelijke bijwerkingen nog steeds groot. Ondanks wat de farmaceutische industrie ons heeft willen doen geloven is er weinig of niets verbeterd, er is wel meer keuze in middelen, maar dat zijn vooral variaties op bekende middelen. Eigenlijk is er geen wezenlijke doorbraak sinds de zestiger jaren.

Titellijst Waanzin in de wereldliteratuur (selectie)