Enkele weken geleden meldde zich bij Verhalenkamer Willibrordus een bijzondere bezoeker. Het was de heer Ton van Doorn, 88 inmiddels, woonachtig in Heiloo en in zijn werkzaam leven verpleegkundige en sub-hoofd van de opname-afdeling Joseph van de Willibrordusstichting.
Hij stelde begin jaren 1960 een uitgebreide klapper (multo map) samen met alle medicijnkuren die toen gangbaar waren in de psychiatrie. Inclusief de insulinecomatherapie en de electroconvulsietherapie, waarmee Willibrord in de jaren 1930 landelijke bekendheid verwierf. Dit deed Van Doorn onder supervisie van de zenuwartsen A. Wijffels en E. Crabbendam. Elke afdeling kreeg vervolgens een exemplaar. En nu de Verhalenkamer dus ook, want het was met dat doel dat hij langskwam. Uiteraard werd de gift in dank aanvaard.
De klapper telt 32 bladen. In totaal passeren schema’s van 23 kuren de revue, vernoemd naar de psychofarmaca die het werk moesten doen. Zo had je de Largactilkuur, de Nozinankuur, de Tofranilkuur, de Sarotexkuur, de Lithiumcarbonaatkuur, enz. Sommige kuren besloegen enkele weken, andere wel 4 maanden*. Alle aspecten van een kuur, zoals de indicaties, de dosering van het medicijn, de wijze van toedienen, voorbereiding en controle van de patiënt, mogelijke complicaties, enz. worden zorgvuldig beschreven, ook de bijwerkingen. Het aantal (mogelijke) bijwerkingen – variërend van transpireren tot suïcidaliteit – is schokkend groot en laat zien hoezeer deze eerste generatie psychofarmaca nog relatief primitief was. En het moet gezegd dat er ondanks dit toch hoopgevend begin er inmiddels, ruim 50 jaar verder, in dat opzicht nog niet veel verbeterd is.**
Belangstellenden kunnen deze historisch interessante klapper aan onze leestafel inzien. De Verhalenkamer is geopend van dinsdag tot en met zaterdag van 11 tot 16 uur.
Psychiater René Keet, van GGZ Noord-Holland-Noord en directeur van de FIT academie bekeek de klapper met kuren ook en voegde enkele kanttekeningen toe:
*De tekst suggereert nu dat 4 maanden lang is, maar dat is niet zo. Het bijzondere is dat het in de klapper als een kuur werd omschreven, waar we het nu onderhoudsmedicatie noemen en waar we in het algemeen maanden tot jaren mee doorgaan.
**Helaas is de lijst mogelijke bijwerkingen nog steeds groot. Ondanks wat de farmaceutische industrie ons heeft willen doen geloven is er weinig of niets verbeterd, er is wel meer keuze in middelen, maar dat zijn vooral variaties op bekende middelen. Eigenlijk is er geen wezenlijke doorbraak sinds de zestiger jaren.
