Willibrord in de schaduw van Mars. 

Van psychiatrische inrichting tot Marine-Lazarett

Tachtig jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). De oorlog is ook aan de Willibrordusstichting niet ongemerkt voorbijgegaan. Het hoofdgebouw van de Stichting was nauwelijks voltooid en ingezegend (1940) of de Duitse inval vond plaats. Nog in hetzelfde jaar begonnen de Duitsers beslag te leggen op gebouwen van de Stichting en halverwege de oorlog was zowat alles geconfisqueerd op het St-Paulus paviljoen (‘psychopaten’ paviljoen) na. 

De bezetter maakte van de Willibrordusstichting een Marine-Lazarett ter behandeling van zieke en gewonde Duitse militairen. Dat ging echter niet samen met de aanwezigheid van Nederlandse psychiatrische patiënten. Elke beslaglegging betekende dan ook prompt een grootscheepse evacuatie van patiënten. Aanvankelijk werden die groepsgewijs overgebracht naar voorzieningen in Bakkum maar toen ook daar gebouwen gevorderd werden kwamen vrijwel alle patiënten terecht in Vught (inrichting Voorburg), vergezeld van de nodige broeder-verplegers en artsen. 

Daar is de laatste oorlogsjaren fors geleden. Ontberingen van allerlei aard teisterden patiënt en verpleger, ondanks dat het zuiden van Nederland al eerder bevrijd was. In de jaarverslagen van de broeders is dit alles minutieus vastgelegd. Van deze verslagen is, in het kader van deze tentoonstelling, een fraaie herdruk gemaakt. 

Het kleine groepje broeders en patiënten dat uiteindelijk in Heiloo was achtergebleven sloeg zich zo goed en zo kwaad als het ging door de oorlogstijd, en kon met enige regelmaat profiteren van de voedselvoorraad van de Duitsers.  Er was ook plaats voor ‘gasten’ zoals onderduikers. Tijdens de hongerwinter was de Stichting een rustpunt voor voedselzoekenden op doortocht. 

Gelukkig konden prompt aan het einde van de oorlog alle patiënten weer terugkeren. Er was maar weinig schade opgetreden aan gebouwen en interieur. Eind juni 1945 was deze operatie voltooid en was iedereen weer ‘thuis’. 

De tentoonstelling heeft twee thema’s: het wel en wee van de patiënten-bevolking waar dan ook en daarnaast de gang van zaken in het Marine-Lazarett. 

Ook in te zien: een aantal romans met als onderwerp oorlogstrauma als gevolg van de Tweede Wereldoorlog.